(5) op/over en in/deur

Der skiet mij un freemde fraag in't sin:

Wêrom binne je op de Voorstraat en in de Dijkstraat?
en
Wêrom lope je over de Dam en deur de Vijverstraat?

Met hulp fan een stel Franekers op Friends of Frjentsjer bin ik der achter kommen.

Je binne op'e Voorstraat omdat dy breed is omdat je praktys stilstane.
Je binne in'e Dijkstraat omdat dy smal is en omdat je praktys stilstane.
Je lope over de Bredeplaats omdat ut dêr breed is en je bewege.
Je lope deur de Vijverstraat omdat dy smal is en je bewege.

Maar:
Sudra der water in 'e buurt dan lope je der nyt deur (normale mînsen doën dat tenmînsten nyt) of over (tensij der un brug brúkt wurdt), maar op.
Je lope dus op de Zuider- en Turfkade, op ut Noord, op de Ypeysingel, op de Spaarbankstraat.
Met dank an Klaas Wagenaar.

Met de Bolwerken is ut wat anders: dêr lope je krekt su makkeluk op as over.

Noch sun fraag naar anleiding fan de earste sin:

Wat is ut ferskil tussen: "skite" en "skiete"?
(Hollanders hewwe de geen benul fan wêr ut over gaat; dy hore ut ferskil nyt eens...)